Ai erdhi përsëri këtë vit në Shqipëri, se e djeg malli, e afron gjaku me vendin e tij, me njerzit e tij, paçka se ai vete ka lindur dhe është rritur në Turqi, se atje ka qënë edhe babai, se atje ka qënë dhe gjyshi i tij. Megjithëse i moshuar, ka kaluar 75 vjetët, ka një trup të lidhur prej atleti, të cilin, siç tregon vetë, e ka në sajë të punës që ka bërë dhe që bën akoma edhe në këtë moshë.

Të pret me përzemërsinë karakteristike të një fterioti, me buzë në gaz , zemër në dorë e një shqipe për tia patur zili. Ka një memorje që do ta krahësoja më një kompjuter. Biseduam mjaft probleme e halle të kurbetit të vjetër e të ri, por, veç të tjerave, me interes na u duk të hedhim në letër ato që ai mbante mënd shumë mirë për fisin e tij. Ai kujton :

- Gjyshi im ka shkuar në Turqi (në Izmir, në Soqe ku banojmë edhe sot) aty nga viti 1850- 1860. Është kthyer në Shqipëri, është martuar dhe ka ardhë përsëri në

Turqi. Edhe unë kam ardhë në Shqipëri në moshën 5 vjeç dhe kam ndejtur në Fterrë nga e cila ruaj shumë kujtime.

Me sa më kanë treguar më të moshuarit, në Turqi kanë qënë tre kushërinj nga fisi XHAMA : Taipi (gjyshi im), Veseli dhe një tjetër që nuk po ia kujtoj dot emrin.

- Gjyshi im Taip Xhama, është martuar me Lejlanë, nga fisi i Dushe dhe me të ka lindur e rritur 8 fëmijë që quheshin Ismail, Shamet, Xheko, Ali, Salihe, Xhelil, Isuf dhe Hava. Të gjithë u martuan e krijuan familjet e tyre.

Ismail Xhama, u martua me Zilihanë, nga fisi i Zhupe dhe lindën një vajzë që quhet Nurije, e cila u martua dhe krijoi familjen e saj.

Shamet Xhama, babi im, u martua me Xhekon, nga fisi i Eleze. Lindën 5 fëmijë, dy vajza e tre djem. Dy vajzat, motrat e mia që ishin më të mëdha nga unë, Hajrija dhe Binazi , krijuan familjet e tyre dhe tashti kanë vdekur, kurse ne tre vëllezërit , unë, Nevzati e Turhani, shyqyr zotit, jemi mirë e shëndoshë. Unë jam martuar me Asijen nga Shalësi i Konispolit, kam 4 fëmijë, dy djem e dy vajza dhe 11 niper e mbesa. Femijët e mi quhen Ahmet, Nilgjyl, Xhemile dhe Rexhep. Unë dhe djemtë mbajmë mbiemrin Xhama.

Xhaxhallarët janë tre: Aliu, u martua dhe ka një vajzë e cila ka trë fëmijë dhe burrin e ka nga Vërva e Konispolit.Xhaxhai tjetër Xhemili është i martuar . Ka lindur një djalë, i cili gjithashtu është i martuar dhe ka një djalë që i kanë vënë emrin e gjyshit, dmth Xhemil. Kurse Xhaxhai tjetër Isufi është martuar dhe ka tre fëmijë. Djemtë e tij janë Fiqreti i martuar me tre fëmijë dhe Hismeti i martuar me tre fëmijë.

Vëllai, Nevzati, është i martuar dhe ka tre fëmijë, dy vajza dhe një djalë që quhet Gjyven dhe mbam mbiemrin Xhama. Është i

martuar dhe ka dy fëmijë.

Një tjetër i fisit nga Xhamajt në Izmir ka qënë edhe VEJSEL XHAMA. Ata kanë qënë tre vëllezër. Djem të Godo Xhamës. Dy djem të tij mbaruan shkollën e oficerëve ne Bitol (Manastir) dhe u vranë në luftë në Ermenicë në kufi të Turqisë. Kurse Vejsel Xhama është i martuar e ka gjashtë fëmijë, dy djemtë e tij quhen njëri Xhafer e ka dy fëmijë dhe tjetri Ali që ka po dy fëmijë.

Këta janë Xhamaj që kanë qënë vetëm në Izmir, kurse në Stamboll ka pasë të tjerë xhamaj, si Rustem Xhama, etj. që unë nuk i kujtoj mirë. Besoj se ka pasë edhe në vende të tjerë të Turqisë. Ka pasë dhe ka edhe fteriotë të tjerë në Turqi. Nga Fterra në Izmir (Melehem) ka qënë dhe Rexhep Mërkuri, që kishte dy vajza, të cilat janë në Stamboll dhe një djalë që quhet Selahedin.

Ato që mbaja mënd ua thashë. Besoj se jini të kënaqur që në Izmir kini një Fterrë të vogël, kryesisht nga fisi i Xhame. Po ti mbledhësh me të mëdhenj e me të vegjël, po të shtojmë edhe nipërit e mbesat nga vajzat e martuara, na bëhen vërtet një fshat më vete. Paçin jetë e fat dhe të mos e harrojë njëri-tjetrin dhe Shqipërinë.

Kaq për këtë radhë, kam edhe shumë fotografi e kujtime të tjera, të cilat do ti dërgoj."

Bisedoi Agron Xhama

Nr.10 - tetor, 1998

Filloi viti i ri shkollor edhe për fteriotët. Filloi ai në Fterrën tonë të dashur, në shkollën 8-vjeçare që mban emrin e mësuesit tonë të nderuar e dëshmor Hiqmet Dusha. Të 70 familjet që banojnë në Fterrë iu gëzuan ditës së parë të shkollës në rrugën e dijes, në atë shkollë që ka nxjerrë breza të tërë njerëzish të ditur, qindra me arsim të mesëm e mbi 300 me arsim të lartë, mësues e pedagogë, mjekë e inxhinierë, ekonomistë e ushtarakë, punëtorë e fermerë, që sot janë shpërndarë në të katër anët e Shqipërisë.

Filloi viti i ri shkollor edhe për mbi 160 familje fteriote që banojnë në Tiranë, mbi 80 në Sarandë, rreth 50 në Vlorë, 15 në Durrës, e në shumë qytete të tjera të vendit. Ky vit shkollor do të ketë nxënës fteriotë edhe jashtë Shqipërisë. Vetëm në Greqi janë mbi 40 familje, ka të tjerë në Itali, Amerikë, Kanada dhe nga ata më të herëshmit nëTurqi, të cilve, bashkë me urimin e vitit të ri shkollor, do të donim që tiu bëjmë një apel : Të kujdesen që të mos harrojnë guhën shqipe. Askush nuk mund ta besonte sesa shumë familje fteriote janë shpërndarë anekënd sikur gazeta "Fterra jonë" të mos e kishte bërë këtë bilanc. Ne ju urojmë të gjithë nxënësve një vit të mbarë, me plot dije e kulturë, që të mbahen lartë e më lartë traditat e fshatit. Urojmë, gjithashtu, ata qindra mësues e pedagogë fteriotë që nisën detyrën e shenjtë të mësimit dhe të edukimit të brezit të ri në të gjithë Shqipërinë dhe dëshirojmë të jenë shembull i përkryer i edukatorit, në mënyrë që brezi i ri i sotëm ta çojë nesër më përpara demokracinë drejt familjes evropiane.

Bardhyl Xhama

Nr.10 - tetor, 1998

Udhëtimi që bëra në Fterrë në fund të gushtit për tu takuar me Avniun pas operacionit që kishte kaluar me sukses, më dha mundësi dhe kënaqësia që të bisedoj me djemtë më të fortë e më të kalitur në vështirësi, me blegtorët e Fterrës.

Edhe puna që kryejnë në bujqësi bashkëfshatarët tanë nuk është e lehtë. Por të jesh çoban dimër dhe verë në mal, në shi dhe në breshër, është sakrificë e madhe.Hasua, Besniku, Molotovi, Genua, Muçua, Dalani, Tarasi, Lavdoshi trajtojnë dhentë me nga mbi 100 krerë seicili, që nga Hunda e Drerit, Fusha e Zhulit, Qafa e Rrëmullës e deri në Galisht, Krekez e më poshtë Prapanicë e Sarandë. Felatuni në Lëkurës - Qafëgjashtë dhe në behar në Galisht trajton të leshta e të dhirta mbi 120 krerë me 12 zile për qafe me peshë të madhe. Me Felatunin është bashkuar edhe Jubilari me 90 krerë. Po tu shtojmë këtyre dhe të dhirtat e Harizit. Muhos, Hakanit, Arbenit i kalojnë gjithësej 1500 krerë. Po duke përfshirë edhe cangadhet e kolektivave të fshatit të grumbulluara me bazë lagjeje: Bregu i Lleshe, Zhupaj - Kofinaj - Ixori - Lonaj, Mehmetaj, Gjofterraj gjithësej 700 krerë, nga një tufë të vogël.

Të dhirta trajtojnë gat që të gjitha familjet kanë në behar në mal dhe në dimër në Fterrë edhe Sulua me Kapon, mbi 150 krerë. Përveç të imtave në Fterrë trajtohen edhe 45 lopë, të cilat plotësojnë nevojat e bashkëfshatarëve me qumësht e dhallë. Ky vit shënoi edhe një favor për shitjen e qumështit me krijimin e baxhos në Galisht, ku çdo litër qumësht deleje shitej 55 lekë të reja.

Blegtorët e Fterrës, të cilët lexojnë rregullisht gazetën "Fterra jonë", më

dhanë shumë të fala për bashkëfshatarët në Tiranë dhe në mënyrë të veçantë për botuesit e gazetës, të cilët i ftojnë për një eskursion kolektiv në Galisht të Fterrës për të provuar kulloshtrën, djathin e njomë dhe, nënkuptohet, të shoqëruara me "koçonarë".

Dilaver SHKURTI

Nr.10 - tetor, 1998

Nga Fterra jonë ka shumë mjekë : Safeti, Hamzai, Maksimi, Sezaiu, Meribani, Violeta, Edipi, Luani, E.Elezi, E.Kofina, Agjahu, Leka, Poeti, Fahriu, Fejziu, Elvira, Nazja, Yll i kirurgjisë shqiptare profesor Besimi, pa harruar këtu edhe Bahriun, Ahmetin, Meton, Nebiun, Dijeninë, Halilin, Nehatin, Lulen, Bedon, Rasimin, Alimenë, Lavdoshin, Osmënin, Lavdirenë etj ( të na falni në se kemi harruar ndonjerin), disa prej të cilëve nuk jetojnnë, të cilët jui kanë shërbyer njerëzve me devotshmëri shembëllore në të katër anët e atdheut.. Por duke kujtuar gjithë këta njerëz të nderuar të Fterrës që shërbyen në mjekësi, duam të kujtojmë veçanërisht edhe "mjeken" e Fterrës që ju ka shërbyer bashkëfshatarëve të saj për 26 vjetë rrjesht. Ajo është DONJA, siç i thërrasin me përkëdheli fteriotët, me emrin e plotë të saj ANTONETA KURUPI.

Pasi mbaroi shkollën 8-vjeçare, për tre vjetë në Sarandë u diplomua për mami-infermiere në vitin 1972 dhe filloi punën me këtë detyrë në Fterrë ku punon edhe sot.

Donja ka konsultuar para lindjes, ka pritur me dhjetra djem e vajza nga nënat e tyre që janë burim i jetës. Të parin, kujton Donja, ka pritur Vitrin Dautin, i cili para disa muajsh u martua. Ajo vazhdon edhe sot të presë fëmijë, sigurisht më pak se vitet e para, sepse shumë nuse janë larguar nga fshati, por megjithatë, ajo vazhdon të presë, sepse jeta në fshat vazhdon. Gjatë gjithë punës së saj humane 26 vjeçare nuk i ka ndodhë asnjë fatkeqësi në lindje, as tek fëmijët, as tek nënat. Dhe kjo flet shumë për për Donjën, për aftësinë dhe për humanizmin e saj.

Por Donja, jo vetëm si mami, por ka qënë dhe është edhe një infermiere tepër e kujdesshme. Me cilindo që bisedon, sidomos Lirua, flasin me shumë respekt, sepse ajo është kujdesur e u ka shpëtuar jetën shumë fëmijëve, grave, pleqve, ditën dhe natën, në dimër e në verë. Ajo asnjëherë nuk ka hezituar të japë ndihmën e saj. Shumë prej atyre që kanë patur nevojë të shtrohen në spital, ajo i ka shoqëruar deri në Sarandë, duke u bërë mjekimet e nevojshme.

Vajzë e thjeshtë, me prindër "evlija" Arifin dhe Manushen, me vëllezër të urtë e të mirë, sidomos Rexhon, që e konsideron baba të dytë. Safet Memi ka ditur cilën vajzë fteriote të dërgonte në shkollën 3-vjeçare.

I lumtë Donjës, doktoreshës së nënave dhe motrave tona, të nipërve, mbesave dhe vëllezërve tanë në Fterrë.

Dilaver SHKURTI

Nr.10 - tetor, 1998