PËR FTERRËN NUK ËSHTË PAK

As e kisha ndërmënd të shkruaja për këtë problem në gazetën tonë. Por Agroni këmbënguli të shkruaj diçka. Shembulli i Muzaferit është i bukur.

Muzua ynë punonte e nuk fliste. Në festën e Fterrës kur kishte parë shkollën, i kishte ngelur në mendje gjendja jo e mirë e saj. Dhe me atë ngarkesë, kur u kthye në Tiranë, një ditë prej ditësh ngjiti shkallët e Ministrisë së Arsimit e të Shencës. I ngjiti ato dhe si bir i Fterrës, por dhe si intelektual, dhe si historian i dëgjuar në arkeologjinë shqiptare. I ngarkaur me dyzet vjetë punë shkencore mbi supet e tij, shkoi në zyrat e duhura. Dhe zyrat u hapën. Profesor Muzaferi bëri prezent problemin. Dhe kërkoi ndihmë për rregullimin e shkollës së Fterrës, gjendja e së cilës i kishte vrarë shpirtin.

Dhe ministria e dëgjoi fjalën e profesor Muzaferit, se ai kishte shkuar atje jo për interesa miqësore apo interesa vetiake, por për interesa intelektuale, për interesa arsimore. Madje u bëri përshtypje, se kishte vajtë për shkollën e fshatit, dhe jo për ndonjë çështje të tij.Dhe nuk kaluan shumë kohë dhe u caktua një fond modest, por i asyeshëm për të sjellë në "vete" shkollën e Fterrës sonë. Deri sa kjo punë u përfundua zyrtarisht, Muzua nuk tha asnjë fjalë. Kur mbaroi u dha "sihariqin" Dilaverit, Lutfiutt, Agronit e Të gjithë u gëzuan. Ndaj dhe unë u ula një darkë vonë në shtëpi dhe shkrova, se më "zuri" pena.

Shembulli i Muzaferit më gjallëroi kujtesën duke e shtrirë atë në veprimtarinë e shumë bijve-intelektualë të Fterrës.. Një miku im më pat thënë se fteriotët janë inteligjentë. Kjo është vetëm një pjesë e së tërës. Fterra është fshat me shumë intelektualë dhe për i tillë njihet që herët. Të jesh vetëm inteligjent do të thotë të jesh i zgjuar, i shkathët, i zoti. Por kjo nuk mjafton, se të jesh intelektual do të thotë që në radhë të parë të punosh për interesa të mëdha, për interesat e shoqërisë, për interesa "as për mua, as për tinë, por për gjithë Shqipërinë".

Duke e parë me këtë sy Fterrën tonë, të rezulton se fteriotët janë jo vetëm inteligjent, por njëherazi dhe intelektualë. Këtë e vërteton tradita e punës së bijve të këtij fshati, veprimtaria krijuese e tyre, që i ka bërë të njohur shumë më gjerë. Le ta nisim me Lazo Kofinën e Parë, që ishte dhe komandant lufte, por edhe këshillëtar dhe sekretar i Gjolekës, që nuk pranoi as "lule e sqima", por luftoi me motivin "as për mua, as për tinë, por për gjithë Shqipërinë". Vijme tek Isa Hizmo, që si hoxhë i Sulltanatit, punoi dhe për interesat e Perandorisë, por edhe për interesat e bijve të Fterrës, të cilët i nxiti dhe i ndihmoi, që jo pak fteriotë, gati një për çdo derë, të shkollohej në kryeqytetin e Perandorisë, si hoxhë, si kadi, si mjek, si ushtarak, apo në shkolla të tjera të kohës. Është i njohur Xhafer Shehu si komandant i çetës së Fterrës në Luftën e Vlorës më 1920, por edhe si njeri altruist, si jurist me emër për kohën e tij. Ismail Bezhani e Tahsin Elezi si fanolistë e si demokratë punuan shumë në vitet 20-40 të shekullit të kaluar dhe për intersat e larta shoqërore, por edhe për problemet e Fterrës sonë. Nuk mund të mos veçohet kointributi i shquar i Hiqmet Dushës dhe Safet Memit për interesat e lirisë së vendit në Luftën Antifashiste Nacionalçlirimtare, por edhe për ruajtjen e unitetit shpirtëror midis fteriotëve(kujto amanetitn e Hiqmetit :"Safet,

mos e lini fshatin të përçahet"). Dhe kjo traditë në breza, ka vazhduar dhe më tej, duke ardhur deri në ditët tona. Është e njohur puna që kanë bërë në Tiranë, por edhe për Fterrën e fteriotët, Nail e Refik Bezhani. E dinë fteriotët që Besim Elezi tërë jetën e tij si mjek i talentuar në mjëkësinë shqiptare, është treguar i gatshëm të mjekojë dhe të operojë me preferencë e pa interes çdo fteriot që e ka zënë halli i shëndetit. Të tillë janë dhe mjekë të tjerë. E se mos vetëm mjekët. Çdo fteriot në detyrën e në funksionin e tij ka bërë diçka dhe për Shqipërinë, por dhe diçka për Fterrën e për fteriotët tanë, madje dhe për gjithë ata me të cilët i ka lidhur puna e jeta.

Me interesimin e bijve të Fterrës u ndërtua hidrocentrali në vitin 1955-56, që solli dritë elektrike në fshatin tonë, kur në Shqipëri fshatrat me drita numëroheshin me gishta. Kështu u ndërtua dhe shkolla 7-8 vjeçare. Kështu u veprua dhe për ndërtimin e dyqanit e pastaj të klubit në IxuarPo kështu dhe godina e muzeut vatra e kulturës, e çdo punë tjetër. Është ndihma e paçmuar, kontributi i të gjithë bijve fteriotë për të arsimuar sa më shumë djem e vajza, duke studjuar në shkolla të larta deri dhe jo pak jashtë shtetit. Duhet thënë açik që intelektualët fteriotë shquhen për altruizmin e tyre, shquhen për punën e bërë në dobi të shoqërisë, por dhe të Fterrës e të fteriotëve tanë.

Ndaj dhe gazeta jonë i përgëzon të gjithë bijtë intelektualë për gjithçka që kanë bërë e bëjnë për Fterrën e për fteriotët kudo që janë, kudo që punojnë e jetojnë.

Faleminderit Se dhe kur diçka të vogël bën për Fterrën e për fteriotët, nuk bën pak. Se pak e pak bëhet shumë. Kjo është shprehje e kulturës dhe e shpirtit atdhetar te fteriotëve tanë intelektualë.

Guro ZENELI

Nr.19 - prill, 2000

Në fillim të dhjetorit 1943, para se të fillonte operacioni armik i Dimrit, erdhi në Fterrë batalioni IV i Brigadës s I Sulmuese, me në krye komisarin e brigadës Tuk Jakova. Tuku shtroi problemin e përforcimit të kësaj njësie, duke kërkuar vullnetarë nga Fterra. Të rinjtë e fshatit tonë ju përgjigjën flakë për flakë: Nafiz Bezhani 15 vjeç, Osman Memi 16 vjeç, Pasho Zhupa, Sami Kofina, Razip Gjoni dhe Azem Çeli - 18 vjeçarë. Të gjithë këta, ndonse të rinj, ishin të armatosur dhe të përgatitur, sepse kishin kryer detyra luftarake në çetën territoriale të Fterrës. Djemtë trima të Fterrës, bashkë më shokët e tyre të brigadës, kaluan dy prova të rënda: Operacionin e egër armik që kishte synim shkatërrimin e Lëvizjes Antifashiste Nacionalçlirimitare, sido-mos Brigadën e Parë, që ishte njësia më e madhe luftarake; dimrin e tmerrshëm të atij viti, ku partizanët ishin ditë e natë pa çati, pa zjarr, pa bukë, pa gjumë. Të dyja këto prova partizanët fteriotë i kaluan me sukses. Përveç vullnetarëve që dolën në fshat, në këtë brigadë ishin edhe tre fteriotë të tjerë; Turhan Mato e Shefqet Brinja, që kish marrë pjesë në të që nga themelimi i saj, si dhe Bektash Gëdo që kishte ardhë nga çeta e Matit.

Me Turhanin, zv.komisar kompanie, tregon Nafizi, u takuam dy herë, më 7 shkurt 1944 në Vërzhezhë të Skraparit dhe më 8 prill 1944 në Poçisht të Oparit. Pas një muaji nga takimi i fundit, Turhani u vra si trim, duke u shkruar letrën e fundit bashkëfshatarëve, e cila u lexua para gjithë partizanëve të brigadës, të cilët u prekën dhe u përlotën. Krahas pikëllimit të thellë në zemrën e fteriotëve u ndje dhe krenari e ligjishme për jetën luftarake të Turhanit.

Më 9 maj 1944, partizanët fteriotë patën edhe një goditje tjetër të rëndë. Në Shelcan të Elbasanit vritet Osman Memi. Nafizi kujton ditën e 9 majit ku tre kompanitë e batalionit IV sulmuan në befasi rrerh orës 4 të mëngjezit 150 armiq të dislokuar në Shelcan. Ata u thyen e ikën në panik duke lënë 23 të vrarë dhe 8 robër. Pas kësaj, Nafizi me Osmanin dhe një shok tjetër zbritën në fushën e Shelcanit drejt Elbasanit.Një plumb godit ne automatikun e Osmanit dhe copat i plagosin gishtin e madh. Në një pjesë të xhveshur u dukën një varg i madh gjermanë e xhandarë që përpiqeshin tu zinin krahët. Bënë përpjekje për tu tërhequr drejt Shelcanit, por armiqtë i kishin zënë shtigjet e tërheqjes. Osmani e kishte të vështirë të tëriqej zvarrë dhe pa parashikuar rrezikun u çua dhe doli në buzën e një are ku plumbi i armikut e goditi tej përtej në bark. Pasi asgjësuam oficerin nazist që ishte shumë afër, vazhdon bisedën Nafizi, tërhoqëm Osmanin e plagosur rëndë dhe e shpumë në kishën e fshatit ku e mjekuam. Por gjaku nuk pushonte. Kërkesa e tij ishte " mos më leni të gjallë në dorën e armikut". Ne, thotë Nafizi, vazhduam dhe nuk u tundëm deri sa na mbaruan fishekët dhe bombat e dorës, pastaj u futëm në kishë me një revolver dhe tre fishekë, pikërisht ai revolver që ruhet në Muzeun Kombëtar. Kur të gjitha shpresat ishin prerë, dëgjuam zërin: para partizanë dhe breshëri plumbash. Partizanët i vunë armiqtë përpara duke lënë 32 të vrarë. Por Osmani ishte shumë rëndë. E morëm në një vig për në spitalë, por zemra e tij pushoi sa doli në breg.

Një muaj pas vrasjes së Osmanit, më datën 6 qershor, ra trimërisht në Gurin e Prerë edhe Azem Çeli, që mori pjesë në Operacionin e Qershorit. Guri i Prerë ishte pika strategjike drejt së cilës u vërsulën 3000 nazistë të armatosur me të gjitha mjetet, me synim që të merrnin krahët e brigadës, ta shpartallonin atë dhe njësitë e tjera partizane të zonës Berat-Përmet. Eskalioni i parë armik u thye, por ata hodhën në sulm forca të reja dhe pushtuan disa pika strategjike. Mitralozi "sharrs" nuk i linte partizanët të nxirrnin kokën nga trashea në pozicionet e bëra në luftën italo-greke. Komisari i kompanisë u plagos rëndë dhe kishte mbetur në një pozicion midis të dy palëve. Komisari nuk duhet të lihej i gjallë në duar të armiqve. Atëherë Azemi nxorri mitralozin e tij dhe ia drejtoi "sharrsit". Për një çast ai pushoi. Azemi u hodh përpara në një arë, kur "sharsi" filloi përsëri të vjellë zjarr duke e lënë Azemin të shtrirë për vdekje bashkë më 14 partizanë të tjerë. Armiqtë në këtë beteje lanë mbi 200 të vrarë dhe nuk ia dolën dot qëllimit të tyre.

Shembull trimërie nuk kanë qënë vetëm dëshmorët, por gjithë partizanët fteriotë. Kujtoj Sami Kofinën dhe togën e tij, që çliruan Pallatin Mbretëror të Tiranës të rrethuar me bunkerë. Vetë Samiu, nën zjarrin mbojtës që i bënë partizanët, kapërceu i pari murin, duke u përleshur fytas me armiqtë.

Fterra jonë krenohet edhe kur kujton që më 8 gusht 1944 në Helmës të Skrapartit, në Kongresin I të Rinisë, morën pjesë si delegatë edhe dy delegatë fteriotë: Nafiz Bezhani e Bilal Dusha.

Dilaver SHKURTI

Nr.19 - prill, 2000

Në numerin e kaluar të gazetës sonë shkruam diçka për disa studentë fteriotë, që kanë fituar konkurse e vazhdojnë shkolla të larta në vendet e huaja. Kësaj here "zgjodhëm" tre nxënës këtu në Tiranë, që shquhen jo vetëm në mësime, por edhe në veprimtari të tjera.

Më i vogli prej tyre është Enea Korkuti, që së shpejti feston 10-vjetorin e lindjes. Ai ka ardhur shpesh me gjysh Rakipin në "Kuvendin" e Fterrës. Është në klasën e tretë të shkollës anglo-shqiptare "Fenix". Shquhet në mësime, por mëson "me themel" edhe anglishten, të cilën e ka pasion të veçantë.Kur bisedon me të për sportin, e kupton se pëlqen futbollin dhe luan me skuadrëne shkollës. Është mjaft i kënaqur që ekipi i tij i zemrës "Juventuesi" po shkon i sigurt drejt titullit kampion i Italisë.

Smund të lija pa shkruar diçka edhe për Ronald Zhupën, jo vetëm se atë e kam "mik" nga që ka lexuar librat e mi të kohëve të fundit, por mbi të gjitha se është i pari nga fëmijët që e solli gjysh Haliti në "Kuvendin" e Fterrës, ku bisedoi me "deputetët" si i barabartë midis të barabartëve. Roni është në klasën e katërt të shkollës "Emin Duraku". E quan të natyrshme që radhitet ndër një nga të dhjetave, por ka qejf veçanërisht matematikën. Nuk le libër fëmije pa lexuar, por përshtypje i kanë bërë sidomos ata që quhen "Libra të artë", si "Hirushja", "Pokahonda" etj. Ka dëshirë të shkruajë vjersha e tregime.

Mendjen e mban në Fterrë, po atë tani për tani e sheh shpesh në vidiokasetat që janë bërë për fshatin. Do të bëhem mjek, thotë, që të shëroj gjithë njerëzit.

Eniana Shkurti është diçka më e rritur, në klasën e parë të shkollës së mesme të përgjithshme "Petro Nini Luarasi". Radhitet ndër nxënëset e mira me mesatare mbi 9. Mos u çuditni në se pas disa vjetësh ajo do të jeta astronomia e parë fteriote. Është pasioni i saj dhe do të përpiqet ta bëjë realitet.Gjuhët e huaja, thotë Eni, janë të domosdoshme për të rritur horizontin shkencor e kulturor. Ndaj veç italishtes e anglishtes që kam studjuar deri tani, po studjoj edhe për gjuhë gjermane, si gjuhë të dytë që e kam në shkollë. Kam dëshirë të mësoj dhe spanjishten, sepse më tërheq shumë.

Malli e dashuria për fshatin, si e gjithë fëmijëve tanë, është disi e veça-ntë. Çdo vit kur shkoj në Fterrë më ngelin mbresa të pashlyeshme, thotë Eniana. Më tërheqin shumë gjëra, ajri i pastër, uji i ftohët, malet krenare, gjelbërimi, por mbi të gjitha mikëpritja e njerëzve, që është e jashtëzakonëshme. Veçanërisht më mer malli për dy gjyshërit e mi, Avniun e Liron, të cilve u them se i dua shumë e i përqafoj me dashuri, përfundon ajo mendimin e saj.

Këta janë, pra, tre nga qindra fëmijët tanë, për të cilët duhet të bëjmë gjithënjë e më shumë që të bëhen të ditur, por dhe të duan fshatin e ti ngrenë më lart traditat e tij punëdashëse, arsimdashëse e trimërore, mënçurinë dhe prakticitetin

Bardhyl XHAMA

Nr.19 - prill, 2000

Shtatëdhjetë e tre vjet jetë e pastër, me gjumë të qetë; një jetë që nuk i trokiti për keq askush në derën e shtëpisë; një jetë që askush nuk tha një fjalë të keqe për të; një jetë që e jetoi dhe e përballoi me djersën e ballit, edhe si bari, edhe si bujk, edhe si gjuetar; një jetë që nuk vuri dorë në mallin e në plaçkën e të tjerëve, as në lagje, as në fshat dhe as në fqinjë; një jetë që e kënaqte puna e tij, që gëzohej kur mbrunte dhe bënte edhe bukën vetë, që gëzohej kur arrinte tu bënte një të mirë gjitonëve, bashkë-fshatarëve dhe cilitdo tjetër me ato mundësi që kishte, i pakursyer për shtëpinë e për shoqërinë. Ja, kjo është me pak fjalë rezymeja e jetës së atij që brezi ynë e thërriste xha Arif, sikur ta kishte njeriun e vet. Dhe kjo, jo më kot, por sepse kështu u fliste dhe ai të gjithëve.

Bëhej dasmë në shtëpinë e Neshat Brinjës, martohej një nga djemtë e tij Xha Arifi dhe Nurçe Gjoni ishin caktuar si elçinj të dasmës, që do të ndanin të gjithë racionet e mishit dhe mezetë për gjithë dasmën. Kjo detyrë në davete është nga punët më të vështira. Dhe kur merr përsipër këtë punë nuk duhet të ngatërrohesh me gotën e rakisë. Mirëpo Nurçja, i ngacmuar nga jo pak dasmorë, nga që e dinin se po të pinte raki, atëhere do të ngrinte bejte që bënin për të qeshur një dasëm të tërë, e bënë të kthente ca gota. Dhe nuk kaloi shumë e ia nisi këngës me bejtin e tij:

Dhe kështu i foli tërë fshati në të gjithë jetën e tij. Dedeja i thanë të tërë, se i tillë ishte Arif Kurupi, i ndershëm te Zoti, ëngjëllor si Ai.

Xha Arifi respektonte dhe donte të mëdhenj e të vegjël, madje dhe atë që ishte ca si i "dhjavolisur", sepse dhe tek ai respektonte anët e mira të tij. Por xha Arifi donte dhe tokën, dhe bagëtinë, se dhe ato i ka jaradisur Zoti, ato mbajnë jetën gjallë. Pa tokë e pa bagëti nuk ka jetë, thoshte Arifi.

Me gjithëse në jetën familjare pati dhe fatkeqësi, kur i vdiq gruaja, Rakibeja, në vitin 1941, dhe e la në kushte shumë të vështira, përsëri nuk e theu zemrën ndaj Zotit. Por edhe në situatën e Luftës iu përvesh punës, duke u kujdesur me dhëmshuri për gjyshen, nënën dhe djalin e shtrenjtë, që iu bë edhe Babë edhe Nënë, Rexhon e tij. Mbas disa vjetësh, më 1946, martesa me Manushen, sikur ia rregulloi më mirë jetën. Edhe Manushja i goditi një grua shumë e mirë, e përshtatshme për psikollogjinë e pastër të Arif Dedesë.

Në kujtesën e fteriotëve që e kanë njohur, Arifi mbahet mënd vetëm për mirë. Edhe në moshën e tretë të tij, në vitet shtatëdhjetë, përsëri i shërbeu me gjithë zemër dhe Murat Malos në moshë të thellë, ashtu siç i kishte shërbyer tërë jetën e saj dhe gjyshes, Shaho Mites.

Me mirësi e me dashuri u shërbeu Arif Kurupi të gjithve, me aq sa mundi. Ndaj dhe ne në gazetën tonë shkruam pak fjalë, duke e kujtuar me nderim atë që Nurçja e "pagëzoi" në moshë të madhe me mbiemrin kuptimplotë Arif Dedeja.

Guro ZENELI

Nr.19 - prill, 2000

NUK TA SHTRËNGOJNË, POR TA LIROJNË ATË

Jo pak fteriotë e kanë bërë rrugën e Athinës si rrugën e Kroit. Ske çbën, të lidh puna, të lidhin hallet, na merr malli për të afërmit, prandaj dhe shkojmë. Isha në Athinë para një muaji. Kisha vajtur për të blerë një makineri të re për punën, e cila më duhej për zanatin tim si marangoz. Takimi që kisha lënë me pronarin grek më bëri të prisja rreth një orë në qendrën e madhe të Athinës, në Omonia. Për të shkuar kohën, po u hidhja një sy gazetave shqiptare që ishin varur në vitrinën e një lokali. Nuk kisha ndonjë kurjozitet të madh për të parë atë vend, jo se nuk është i bukur, por ia kisha nxjerrë sevdanë gjatë 2-3 vjetve që jetova atje.

Shikoj që drejt meje afrohej një burrë rreth të pesëdhjetave. Mu afrua duke vënë buzën në gaz. Për një moment vrava mendjen ku e kam parë këtë njeri. Ai pa e zgjatur mu hodh në qafë.

- Jam Lefteri, smë mban mend? Lefter Sheka! U takuam si dy miq të vjetër, ashtu në këmbë. Rrëmbimthi më bëri një tufë pyetje për njerëzit e shtëpisë, të afërmit, tamam sikur ta kisha vëlla. Me të qeshur i them : - Ik se më prish biografinë, je i internuar, gjë që sia kisha thënë kurrë, kur ishte në Fterrë.

- Hajde të ulemi, më thotë, se kam shumë pyetje e shumë mall për Fterrën.

Më pyeti e për kë nuk më pyeti. Më pyeti pothuajse për të gjithë fteriotët. Si morëm nga një gotë birrë, ia nisëm shtruar muhabetit.

- Dëgjo, Shako. Mua më prunë në Fterrën tuaj për të vuajtur. Por erdha duke qarë dhe ika duke qarë. Erdha si i internuar, por jetova normalisht si fteriotët, u largova shëndoshë e mirë dhe më i pjekur. Këto gjëra mi falët ju. Fterioti, vazhdoi Lefteri, kur e ke lakun në grykë, nuk ta shtrëngon, por ta liron. Ju të impononi respekt me sjelljen tuaj, ju të bëni për vete. Ju jam mirënjohës për jetë të jetëve.

Pastaj biseda vazhdoi të rrjedhë natyrshëm. Më pyeti për Muzeun e Fterrës, se punuam bashkë për ndërtimin e tij. Kur i thashë që është prishur shtangu në vend.

- Si more Shako! Ju thaftë dora kush vuri dorë në të. Po kush qe i pari që e prishi, besoj se sdo ketë qënë fteriot, apo jo?

Mbeta ngushtë. Çti thosha? - E, o Lefter, iku dhe muzeu me të tjera bashkë! e kapërxeva muhabetin. Po Lefteri e kuptoi që unë isha i mërzitur për prishjen e Muzeut e më tha:

- Djemtë e Fterrës dhe mendja e tyre, bejnë jo një muze, po 100. Vinte nga vinte muhabeti dhe prapë tek Fterra. - Dëgjo, kur të vij në Leshnicë, do të vij dhe në Fterrë. Kam 10 vjet që kam lënë Shqipërinë, po dhe 100 vjet të shkojnë Fterrën nuk e harroj dot. Neve kemi të tjera zakone, sjemi si këta që u është bërë mendja dhrahmi.

Pastaj më ftoi ti shkoja në shtëpi. Më pyeti si mund të më ndihmonte, çtë bënte që të më kënaqte sa më shumë. I shpjegova se fteriotët e Athinës mblidhen në Pire çdo 28 nëntor. Më falënderoi dhe më tha se do të shkonte patjetër që ti takonte të gjithë bashkë , se jam gjysëm fteriot, - shtoi.

I mora leje për tu larguar, se jashtë xhamit po më priste ai me të cilin kisha lënë takim. U përqafuam e u puthëm me të.

- Mos harro, më tha, të fala Fterrës, të fala Ixorit, të fala gjithë fteriotëve.

Shako MEHMETI

Nr.19 - prill, 2000

TREGOJNË EDHE KULTURËN E TIJ

Nderim për ata që ndërruan jetë. Është në traditën e çdo njeriu që të nderojë të afërmit dhe gjithë ata që vdesin. Në Fterrë kjo traditë ka qenë dhe, çka është më e mira, vjen duke u forcuar. Shumë vaki kanë bërë në fshat e tek bashkëfshatarët që jetojnë në vende të ndryshme, brenda e jashtë Shqipërisë, bile edhe vaki shumë të rënda. Por fteriotët si gjithënjë kanë qënë të bashkuar, kanë qënë kurdoherë pranë njëri-tjetrit, prandaj dhe dhimbjet janë lehtësuar.

Një nderim i veçantë që u bëhet atyre që ndahen nga jeta, janë edhe varrezat. Fteriotët dhanë një shembull të mirë në këtë drejtim. Me nismën e disa bashkëfshatarëve tanë në Fterrë, Sarandë , Tiranë e vende të tjera, u vendos të rregulloheshin varrezat e fshatit dhe të grumbulloheshin ato në një vend, në Shtufez, atje ku ishin dhe varret më të shumta. Dhanë kontributin e tyre pothuajse gjithë bashkëfshatarët për të bërë rrethimin e disa rregullime të tjera, të cilat u përfunduan me sukses.

Varrezat e Fterrës sot janë të një niveli të mirë dhe tregojnë njëkohësisht edhe nivelin e kulturës të bijve fteriotë, për të nderuar prindërit, të afërmit, miqtë e dashamirësit. Shumë bashkëfshatarë i çuan e po i çojnë të afërmit e tyre, që kishin në vende të tjera në fshat, në këto varreza të mirëmbajtura, me qëllim që atje të prehen bashkë, ashtu sikurse kanë qënë në të gjallë, të bashkuar e të pandarë. Sipas kushteve ekonomike, disa kanë bërë varoshe mjaft të mira, çka është shprehje e nderimit që kanë për njerzit e tyre që nuk jetojnë me. Nderimi më i madh që u bëhet është fakti se ata kujtohen nga të gjithë dhe nderohen herë pas here.

U prehshin të qetë në banesën e tyre të fundit dhe mirënjohje atyre që u interesuan dhe atyre që ndihmuan për të bërë këto varreza të përbashkëta për të gjithë fshatin.

Firdus MITA

Nr.19 - prill, 2000