- Eja, me tha , kur te duash. Fterjotet jane me te mirepriturit, se dhe une i tille jam. Jam ne pune nga ora 08.00 deri ne oren 13.00. E di ti, ne kliniken tek 21- dhjetori, ish lagja 9, kati i dyte.

Kur u ngjita ne katin e dyte, ne te majte, me terhoqi vemendjen nje grua e moshes se trete, qe ka kapercyer kufijte e vitit 80, nje nene me fytyre te embel, e thinjur e tera, qe te imponon respekt shpirteror. Rrinte ulur ne nje stol tek dera e mjekut kardiolog, Prane i rrinte biri i saj, Beni. Priste kjo Nene fisnike te hynte tek doktorri. Ishte Xhanja jone, e cila, siç ka emrin, ka dhe shpirtin. Ishte Xhane Matja, motra e Turhanit dhe Fuatit, bija e nene Fatimese, "nje grua spartane", siç e cilesoi ate dite janari, Memo Meto oratori, nate dite ne sherbim.

Sa i vura doren tek supi, Xhania ngriti koken, duke i qeshur dhe syte e saj, qe ne thellesine e tyre pasqyronin nje shpirt te paster. E perqafova dhe me perqafoi.

- Pse nuk ke hyre, i thashe. Apo nuk eshte brenda Maksi yne?

- Jo, Ai eshte, mu pergjigj qetesisht, por me radhe, o Bir, se nuk dua te perfitoj nga qe eshte djali yne. Nuk me gjen gje, se prita pak.

Nderkaq, si me porosi, klienti qe ishte brenda, hapi deren dhe doli jashte.

E pershendetem doktorr Maksin. Rrinte ne pozicion mjeku profesionist, i veshur drite ne te bardha. Dhe tere respekt e dinjitet, duke buzeqeshur na zgjati doren, duke na e shternguar ate miqesisht. Pa u vonuar me muhabete pa vlere, nisi me njehere nga puna. E pyeti per shendetin e saj. E pyeti sikur ta kishte Nenen e vet.

E ke festuar 80-vjetorin e lindjes?,- e pyeti Maksi.

E kalova, o djale.

Te rrosh sa me gjate, i uroi doktorr Maksi. Por kur te festosh 90-vjetorin do te na ftosh, se do te vijme me kenaqesi.

Fterjoti tek fterjoti vete dhe pa ftuar, iu pergjigj e qeshur Xhania.

Kur doktorr Maksi po i bente viziten, mua me terhoqi vemendjen ambjenti. Mbi tavolinen perpara tij, nje manual mjekesor. Ngjitur, libra te tjera mjekesore per kardiologjine, madje dhe ne gjuhe te huaj. Prane dhe nje fjalor i madh i gjuhes angleze. Ne mure, mbrapa tij, nje tablo me pamje ne prerje te ndryshme te zemres se njeriut. Ne kend, nje lule Shqiponje. Thjeshte dhe bukur gjitheçka. Kam shkuar e kam pare dhe zyra pune te jo pak mjekeve te tjere. Por, nje pasterti dhe nje ambjent te tille, kaq harmoni qe te ngjall kenaqesi, nuk e kam hasur.

Me gezon, i thashe, qe te rrethojne librat dhe lulet.

Me keto u rritem, ma ktheu, dhe me keto jetojme. Nuk bejme dot ndryshe..Libri dhe lulja jane jeta ime.

Mua mu kujtua Shkrimtari i madh, Gorki, qe thoshte se libri eshte mesuesi me i mire i jetes.

Biseda plot kulture e miresi e tij, bashke me ate ambient per zili, ma gezuan shpirtin. Ne mendje me erdhi Babai i tij, Safeti, qe tere jeten ka qene dhe mbetet simbol i miresise fterjote. Dhe nuk thone kot: beme o Babe, te te ngjaj.

U largova bashke me Kanon time, te cilen e vizitoi me merak. Per miresjelljen dhe kujdesin e tij per njeriun, per zotesinë e tij profesionale, si kardiolog, tashme i njohur dhe me emer ne mbare vendin tone, e mbajtem ne goje, duke ia treguar kete dhe bijes tone ne shtepi.

E mo Babi, se keshtu i lavderon ti te gjithe fterjotet, me tha Bija jone, Valdi.

- Se ashtu eshte e verteta, o Bija e Babit. Por, ama, Maksi eshte shume here i mire. Maksi eshte per marshalla. Maksi eshte dhe qytetar i mire, dhe kardiolog i afte. Maks Memi krahesohet vetem me Maks Memin.

Krahesimi eshte i goditur, tha Kanua, si nje mesuese e mire letersie.

Guro ZENELI

Nr. 27 - prill, 2002

Brezi yne, mosha e dyte dhe e trete, mban mend mire dhe kujton me respekt mesues Neimin, qe punoi per 40 vjet ne Fterren tone, si mesues i pasionuar, duke kaluar ne doren e tij breza te tere femijesh ne kater klasat e shkolles fillore. Shume nga ne mbajne mend dhe ndonje pellembe apo ndonje shufer shege, qe ia sillnim vete ne ishnxenesit e tij, per te na fshikulluar mbi pellemben e dores, si kritike per te mesuar mire e me mire. Edhe pellemba edhe shufra e Mesues Neimit na ka bere mire. "Themeli" i hedhur ne kete shkolle, na beri te ngreme dhe godine te forte diturie. Ndaj ne i jemi mirenjohes Mesuesit tone Neim Zani.

Sigurisht qe brezat vijne e shkojne. Eshte fort mire, kur traditat ruhen e zhvillohen. E kane ruajtur kete tradite te bukur dhe bij te tjere te Fterres sone, mesues per shume vite, po ne shkollen "Hiqmet Dusha" Fterre. Ne biseda me jo pak fterjote eshte permendur ne menyre te veçante, gjithmone per mire, mesuese Difua. Dhe sa here qe e kujtoj kete mesuese apo sa here ma kujtojne te tjere ne biseda miqesore, ndjej obligim, per te shkruar diçka per Difliqare Gjonin, shoqe klase ne 7-vjeçare per tre vjet ne Kuç, per te cilen ndofta jam i vonuar, por ja qe me justifikon mençuria e popullit qe thote: "me mire vone se kurre". Ishte nxenese e dalluar, edhe ne klasen e peste, edhe ne te gjashten, edhe ne te shtaten. Ishte me e forte ne algjeber e gjeometri, por me të paret ishte dhe ne lendet e tjera. Edhe tani pas 40 e ca vjetesh, ishmesuesi dhe drejtori i shkolles ne Kuç, Jakup Mato, flet me admirim per nxenesen Difo.

Njeherazi, ishte dhe nje nga shoqet tona me te mira. Difua ishte pa te meta.Ishte vetem e mire. Edhe ne shkollen e mesme pedagogjike, edhe tere jeten si mesuese, e gjer tani qe gezon pensionin, e tille ka ngele, e mire, e rregullt, korrekte. Punen e ka nderuar dhe njerezit e punes i ka respektuar. Edhe miqte, qe nuk jane te pakte ne shtepine e Tenos dhe te Difos, i pret me bujari.

Ne shkollen 8-vjeçare ne Çorraj, per vite me radhe, kur jepte lendet e matematikes, apo ato lende, qe kishte nevoje shkolla, vetem fjale te mira degjoje per mesuese Difon. Edhe sot, ishnxenesit e saj thone fjalet me te mira,si mesuese kerkuese, qe me shpjegimin qe bente ne klase, te impononte ta ndiqje me vemendje tere oren e mesimit. Ne Fterre, aqe me teper si bije e ketij fshati, u angazhua dhe me shume. Detyrimi i saj shpirteror u be me i madh. Kembengulja e Difos per te nxjerre nga shkolla fillore nxenes te forte, ishte motivi i saj kryesor.

- Ka qene fat per Fterren dhe per nxenesit e asaj shkolle, qe ka patur per vite te tera mesuese ne fillore, Difon, se u dha njohuri tamam, se ishte e pergatitur,-na tha me plot deshire Stavri Dhrami, i cili ka qene gjithashtu per disa vjet mesues e drejtor i shkolles 8 vjeçare ne Fterren tone, tani Drejtor ne Shtepine e Femijes Sarande.

Difua ka qene mesuese e afte. Difua ka qene mesuese korrekte. Difua ka qene kembengulese. Difua u ka dhene femijeve te Fterres njohuri te sakta e te plota, duke punuar dhe si bije e Fterres, dhe si mesuese me vetedije te larte. Difua punoi nje jete te tere, si mesuese ne Fterren tone.Thinjat e kane fisnikeruar me shume. Ndaj ishnxenesit e saj, ia dine dhe e çmojne me respekt qytetarie. Madje, Mesuese Difon e respekton nje Fterre e tere. E çmojme dhe ne fterjote qe jetojme ne Tirane. Ndaj, të gjithë i thërrasim me emrin e nderuar: Mesuese Difo!

Guro ZENELI

Nr. 27 - prill, 2002

POR SHPIRTIN S'E NDAU NGA FTERRA

Përgjigje: Sa me shume kalojne vitet e jetës, aq më shumë kam emocione e më shtohet malli për vendlindjen. Kujtoj shtëpinë ku kam lindur, ku për herë të parë pamë dritën e diellit dhe shqiptuam fjalët Nënë e Baba, ku i paharruari Neim Zani na mësoi abetaren, ku kemi varret e të parëve tanë, midis të cilëve, të Babait e të vëllait, ku vazhdon të jetojë vëllai ynë, Avniu e motrat Mene e Liro. Emocionet shtohen kur kujtoj "Bregun e Lleshe", ku prindërit na rritën me shumë mundime, kur kujtoj ujin e ftohet te Kroit të Bedrinit, ku nënat dhe motrat tona në të kaluarën, me vështirësi, të ngarkuara me bucela, na shuanin etjen, ndërsa tashti i gëzohemi ujit të ftohët te Ixorit dhe Ngurrëzës, ku fshatarët tanë, me shumë mundim e djersë, vite më parë, e kanë sjellë në çdo shtëpi.

Si të mos mbash lidhje me Fterrën kur kujton shokët e dashur me të cilët u rritëm bashkë: Naxhiun, Novruzin, Musain, Malon, Bahriun, Divitin, Hamzon, Raitin etj dhe te mallëngjehesh për ata që nuk jetojnë më: Fuatin e Mate, Osmanin, Skënderin, Pertefin, Lavdoshin, Damon, e më të rinjtë: Pullumbin, Tomorrin, etj. Nuk mund të harrohet shoqëria e pastër me bashkëmoshatarët e mi në të gjithë fshatin. Kujtimet e fëmijërisë dhe të rinisë janë aq të shumta e të shtrenjta, sa nuk mund të shlyhen kurrë e të harrohen lehtë, Edhe kur isha nxënës në Tiranë e Elbasan, e në verë kthehesha për pushime, megjithëse të varfër, nuk ndaheshim nga gëzimi kur me llastikë në dorë vrisnim grifsha, cirko e mëllënja dhe shkonim për t'u larë e zënë peshk tek "Pusi i Taros".

Mund të them me gojen plot, që edhe tani kur vete në Fterrë e takohem me njerezit e mi të dashur e bashkëfshatarët, përtërihem

Përgjigje: Nder fterjote, ka shume çifte të lumtur e shëmbëllorë. Ne kete kategori jemi dhe ne si çift. Por po të hyjmë në dashurine tonë, ajo nuk është 47 vjeçare, aq sa është koha që jemi martuar, por 60 vjeçare. Ne fakt qe kur ika për studime në Moskë, i premtuam njëri-tjetrit se do të martoheshim. Dhe e mbajtëm premtimin. U martuam në Fterrë sipas zakoneve te fshatit. Dudushi më dhuroi tre fëmijë Mondin, Xhulin e Taulantin. Fëmijët na kane dhuruar pesë nipër e mbesa. Më e madhja, Ardita, e cila më 12 maj mbaron shkëlqyeshëm një nga universitetet e Amerikës për filozofi e marrëdhënie ndërkombëtare, e më të voglën kemi Tean, "ëmbëlsirën" e pleqërisë.

Përgjigje: Në vitin 1942, nën influencën e Turhan Matos, u pranova në grupin edukativ dhe mora pjesë në të gjithë aktivitetet antifashiste të Normales së Elbasanit, ku unë isha nxënës. Në pushimet verore, të po atij viti, mora pjesë në Kuvendin e Fterrës tek Kroi i Bedrinit, ku u formua për herë të parë Këshilli antifashist nacionalçlirimtar dhe njësiti gueril i Fterres. Megjithëse kanë kaluar shumë vite, tek unë kanë lënë shumë mbresa diskutimet e Adem Lonës, Muhedin Haderit, Lazo Kofinës, Hiqmet Dushës, etj.Në qershor 1943 u ktheva në Fterrë. Mora kontakt me Hiqmet Dushën. Mora pjesë në të gjitha aksionet e çetës territoriale. Në verë të po atij viti nën drejtimin e Safet Memit e Shaban Mitës organizuam rininë antifashiste dhe krijuam grupin e rinisë komuniste ku më zgjodhën zëvendës sekretar. Në fillim të vitit 1944 shkova partizan në Komandën e Vendit e të Qarkut, në Kuç. Shërbeva si korrier midis tyre e Zonës së Parë Operative, që ishte në Zagori. Në korrik 1944 u pranova në celulën e Partisë Komuniste të Fterrës me sekretar Safet Memin. Nga shtatori 1944 deri në fund të vitit 1945 punova anëtar i komitetit të rinisë Kurvelesh - Tepelenë dhe në sektorin e agjitpropit të Qarkut Gjorokastër.

Përgjigje: Duke qënë ne shërbim në një familje pasanike, mbarova klasën e pestë fillore në Tiranë. Vitin e parë e të dytë i mbarova në normalen e Elbasanit. Mbas çlirimit, mbasi mbarova Politeknikumin "7 Nëntori", studjova pesë vjet në Moskë ku u diplomova inxhinier nafte. Nga viti 1955 deri 1961 punova si inxhinier, kryeinxhnier dhe drejtor në Ndërmarrjen e Prodhimit të Naftës në Patos. Pas kësaj kohe e deri në vitin 1967 punova kryetar i degës së naftës në Ministrinë e Minierave e të Gjeologjisë si dhe sekretar i i komisionit të bashkëpunimit tekniko-shkencor me vendet e huaja. Jam autor i librit "Mbi shfrytëzimin e puseve të naftës" dhe propozues i metodës "shfrytëzimit të puseve me naftë të rëndë, me ndihmën e naftës së lehtë", metodë që përdoret edhe sot me sukses në industrinë e naftës.

Përgjigje: Po. Ashtu është. Në vitin 1967 deri në vitin 1972 punova në Përfaqësinë Tregtarë në Kinë. Pas kthimit në Shqipëri u emerova kryetar i degës së naftës në ndërmarrjet e tregtisë së jashtme. Nga viti 1977 deri 1984 kam qënë atashe tregtar në Algjeri, ku mbuloja edhe 14 shtete Afrikane. Mbas kthimit nga Alegjeria e deri ne vitin 1988, kohë kur dola në pension, punova shef konjukture në ndërmarrjet e tregtisë së jashtme. Kam qënë më shërbim në 45 shtete për problemet e kontraktimit të mallrave të export-importit. Kam qënë në Japoni, Kinë, Rusi, Poloni, Hungari, Rumani, Jugosllavi, Gjermani, Çekosllovaki, Greqi, Francë, Itali, Suedi, pa permendur dhe vende të tjera të Europës, Azisë dhe Afrikës, si Tunizi, Libi, Marok, Senegal, Guine, Mauritani, Maltë, Egjipt, Mali, etj

Mbresa të veçanta më ka lënë Kremlini në Moskë, Muri I Madh Kinez me gjatësi mbi 5000 km, Kulla Eifel në Paris, Akropoli I Athinës, Koloseu në Romë, Shkretëtira e madhe e Saharasë, etj. Në Japoni përshtypje të veçantë më ka lënë zhvillimi industrial, kultura, respekti dhe jetëgjatësia, kurse në Afrikën e zezë më ka lëne pershtypje varfëria.

Përgjigje: Vlerësimi për Fterrën dhe fteriotët është produkt I zgjuarsisë, thjeshtësisë, urtësisë, solidaritetit për njëri-tjerin, mikpritjes, ndershmërisë në punë, edukata në të gjitha rastët, por edhe e trimërisë që në momente të ndryshme e gjer në pjësëmarrjen e 45 djemve e vajzave në luftën nacioinalçlirimtare. Këto karakteristika na kanë bashkuar gjithmonë e në çdo rast i jemi gjendur njëri-tjetrit.

Takimi që bëjnë shumë fteriotë në Tiranë për çdo ditë, ku pijnë kafe së bashku, shkëmbejnë mendime për probleme nga më të ndryshmet dhe informohen për çdo gjë për Fterrën dhe fteriotët, kudo që janë deri edhe jashte Shqipërisë, që bëjnë të gjithë përpjekjet për asfaltimin e rrugës Fterrë-Borsh, takimi tradicional i përvitshëm tek kodrat e Liqenit të dielën ë fundit të muajit maj, kuvendet e mëdha në Fterrë çdo 5 vjet, botimi i gazetës "Fterra jonë" që mbushi 5 vjet nga botimi i numrit të parë të saj, e shumë aktivitete të tjera, tregojnë që fteriotët janë gjithmonë të bashkuar dhe kështu do të vazhdojnë edhe brezat e ardhshëm. Prandaj I kemi vënë detyrë vetes për vazhdimësinë, e në këto takime të aktivizojmë edhe më të rinjtë.

Përgjigje: Fëmijëria jonë në Bregun e Lleshe ka shumë për të kujtuar, ka aq shumë sa është e pamundur ti përmendish të gjitha. Mjafton të kujtojmë vuajtjet e prindërve për të na rritur e shkolluar. Nëna ime ka tundur gjashtë djepe. Kur kam lindur unë, sigurisht edhe para kësaj kohe, prindërit tanë jetonin në varfëri të thellë. Nuk mund të na vishnin mirë, por dhe me arnime, nuk mund të na mbathnin, e deri sa vajtëm në shkollë te mësues Neimi bridhnim dhe zbathur. Nuk mund të ngopnim barkun me bukë, veçse ditëve të Bajramit. Kur ish stina e frutave shpesh mbushnim barkun me fiq e mana. Për të na rritur neve, prindërve tanë u duhej të punonin larg, në Galisht e në Rrëmullë, ku mund të siguronin bereqet për një periudhë të shkurtër të vitit. Në koshtrat e fshatit mbilleshin kryesisht patate, qepë, fasule, dhe misër. Por edhe ato nuk mjaftonin për tërë vitin.

Në vitin 1934, bashkë me vëllain tim, Skënderin, në Vranare, u mbytën edhe cangadhet e pakta.Si rezultat I kësaj iku edhe qumështi I dhive në behar, ku lagnim gojën me një pikë dhallë. Dy motrat u martuan në moshën 13 vjeçe. Dolëm nga varfëria vetëm kur u rrit Zeneli, që hyri në xhandarmëri e u doli për krah prindërve e vëllezërve më të vegjël. Avniu mori zanat në Tiranë, që e ushtroi tërë jetën, me shumë lodhje, por me shumë ndershmëri për të rritur pesë djemtë e tij të mrekullueshëm, njëri më i mirë se tjetri. Mua me ndihmoi të vazhdoj të shkollohem.

Babai ynë vdiq në vitin 1948 e Nëna më 1961.Më 1988 vdiq Zeneli, "babai" ynë i dytë. Avniu dhe unë i kujtojmë me shumë dhëmbje vuajtjet e tyre për të na rritur neve. U jemi mirënjohës

Intervistoi Agron XHAMA

Nr. 27 - prill, 2002

E njohen dhe u njoh ne çerekun e fundit te shekullit 19-te. Por me shume e çmoi shekulli i 20-te. E mban mend edhe brezi, si nje burre te moçem e te mençur, si nje figure me autoritet te shquar per Fterren e per fterjotet, si njeri zemerbardhe e zemermire, qe ka lene emer dhe ne kujtesen e fterjoteve e te atyre qe e kane njohur, dhe ne historine e Fterres sone, madje, pse jo dhe per krahinen tone e deri per zonen Vlore-Gjirokaster.

Kur e kerkoi koha, qendroi ne balle te trimerise. Kur e kerkoi mençuria, u bashkua me diturinë. Sa here qe e deshi Fterra dhe fterjotet, Ismail Bezhani sherbeu me mend e me zemer.

Ne moshen e feminise e te rinise, kur ishte koha per te mesuar, mesoi. Kur ishte 14 vjeçar, emigroi ne Turqi. Atehere Isa Hizmo kishte thene, qe çdo dere ne Fterre te çonte ne kurbet nje djale. Dhe djemte e Fterres shkuan e u bene kryesisht, ose hoxhe,ose kadi, ose nepunes ne Stamboll apo ne rajone te tjera te Perandorise. Ismali i ri gjeti perkrahjen e Isa Hizmos, qe ishte personalitet ne Stamboll. Iu fut studimit ne shkolle. Pervetesoi turqishten. Mori dhe edukate fetare. Me 1894 u pranua ne shkollen e mesme financiare. Pasi kater vjetesh mbaroi degen per kontrollin doganor ia nisi punes me deshire e vullnet. U emerua ne doganen e Stambollit, si kontrollor per pjesen e Rumelise.

Ne procesin e punes dhe te shoqerise e te miqesise, fitoi dhe rriti vetedijen e atdhedashurise. Ishte viti i pare i shekullit 20-te, viti 1900, kur ne kryeqytetin e Perandorise krijoi nje rreth te gjere shoqeror me shqiptare deri nga Kraja e Ulqini. Vlerat e tij u inkuadruan ne klubin e shqiptareve. U fut ne veprimtarine patriotike. Ne vitin 1908 u zgjodh nje nga drejtuesit e atij klubi, ku ishte njohur dhe me Ismail Qemalin.

Dhe kur Ismail Bezhani, ne fillim te vitit 1911, mesoi se ne Parlamentin turk Ismail bej Vlora, deputet ne atë Parlament, per nje kritike qe kishte bere per gazeten "Tanini", e cila kishte shpifur ndaj tij, ishte goditur enkas me shpulle nga deputeti turk Dervish beu, kerkoi dhe u bashkua me nje grup shqiptaresh per te mbrojtur autoritetin dhe per marre hak per Ismail Qemalin se ishte nje fyerje qe u behej te gjithe shqiptareve. Ndaj beri jehohe te gjere. Ndaj nje delegacion i klubit shqiptar, ku bente pjese dhe fterjoti yne, Ismail Bezhani, iu drejtua Ismail Qemalit per t'I marre leje qe te hakmerreshin ndaj Dervish beut. Pjesetar e nismetar i ketij delegacioni ishte dhe Ismaili nga Fterra jone. Mirpo i dituri Ismail Qemali me thinja, beri durim duke mos lejuar te merrej hak private ndaj Dervish beut, se do te vinte dita te merrej "hak" ndaj vete Perandorise.

Ishin vitet 1910-1911. Ishte koha e Luftes ballkanike. Edhe Shqiperia kerkonte lirine e saj, kerkonte lirine qe e kishte humbur, tashme pese shekuj, kerkonte lirine qe e kishin ideuar Rilindasit e medhenj. Dhe Ismail Qemali kishte nisur nga puna. Shqiptaret e Stambollit ishin me te. Me te ishte dhe Ismail Bezhani yne. Ishte momenti kur, me shume se çdo here tjeter, Shqiperia kishte nevoje per shqiptaret. Ndaj dhe Klubi i Stambollit beri thirrje per t'u kthyer ne Atdhe. Nje nga vullnetaret e pare u be dhe Ismail Bezhani., qe u klthye ne vendlindje ne Fterren e tij, ku i kishte rene koka, qe ne vitin 1875. Ismail Bezhani dhe fterjote te tjere i qendruan besnike burrit te madh, Ismail Qemalit edhe kur ngriti Flamurin e Pavaresise ne Vlore, duke e ngritur kete flamur dy jave me vone, tek ish-shkolla e vjeter ne Fterre, por dhe me vone, kur pane se po rrezikohej vatani nga pushtues shoviniste. Per kete deshmon dhe dokumenti i Arkivit të Shtetit me No. D.2 F.71 Dok.11229, ku fteriotet i shkruajnë Qeverisë së Ismail Qemalit më 24 maj 1913: "Me bajoneta kërkohen nënëshkrime se gjoja populli është i kënaqur nga grekët dhe dëshiron të bashkohet me tà. Dhe ditën e shtunë, më 3 maj, kur populli dilte nga xhamia, ku kishte shkuar për lutjet fetare, andartet greke, që kishin zënë pusi, në këtë periudhë vranë 5 burra , të cilët nuk kishin pranuar të nënëshkruajnë tradhetine, dhe plagosën 7 të tjerë.

Ismail Bezhani nuk u kthye më në Turqi, se tashme ishte shpallur Pavaresia, pavaresisht se Shqipëria mbeti e trazuar. Ketu ne Fterre, ndihmoi me sa mundi ne punet e hallet e fshatit. Bashke me fterjotet e tjere perballoi veshtiresite e Luftes, bashke me fterjotet e tjere ndihmoi per hapjen e shkolles se pare shqipe ne Fterre me 1916. Mbeshteti dhe Luften e Vlore,madje u be dhe pjesemarres ne Çeten e Fterres me komandant Xhafer Shehun. Ndaj eshte dhe i dekoruar nga Kuvendi i Shqiperise me medaljen: "Per veprimtari te shquar patriotike". Me 1924 e shfaqi veten si fannolist i shquar. Ndaj kur erdhi ne fuqi regjimi i Zogut, u burgos dhe internua bashke me Tasin Elezin, po si fannolist, madje deri dhe ne Korfuz. Tere periudhen e mbreterise se Zogut nuk u pa me sy te mire, sepse mbeti perhere fannolist.

Edhe nga fashizmi ne vitin 1941 u internua në Portopalermo. Ndërsa ne vitin 1942 u gjykua dhe u dënua në Tiranë si antifashist. Gjatë Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare, megjithe ftesat që iu bënë nga personalitete te larta për të marrë pjesë me "Ballin Kombëtar", nuk e pranoi nje veprim te tille. Logjika e tij ishte: "nuk mund të vihem kundër djemve të mi".

Dhe jo vetem kaq. Por Ismail Bezhani, ne jeten e tij shumevjeçare, asnjehere nuk u vu kunder ndonje fterjoti apo kunder ndonje njeriu. Fterra e pati per shume vite dhe kryeplak ne fshat. Per miqesine ishte i njohur dhe ne kraninen Kurvelesh e Bregdet, deri ne Vlore e Gjirokaster. Eshte e veçante inisiativa dhe kontributi e bashkepunimi i tij me major Ismail Hakiun nga Kuçi per hapjen e xhades Borsh-Fterre.

Me mençurine dhe urtesine e tij, ai diti te ndihmoje Fterren per hallet qe kishte ne ato vite te veshtira. Dhe ketu ne Fterre e mbylli jeten me nder, duke lene emrin dhe vepren e mire ne historine e Fterres dhe te krahines, madje dhe me gjere.

Guro ZENELI

Nr. 27 - prill, 2002

Sa bëra te ulesha syte me ngrine mbi nje fotografi kompjuterike. E kishte bere Agroni. Eshte fotografia jote VehapFjala me ngecime syte mbi fotografi. Sa ishim, na pushtoi dhimbja. Eshte dhimbje per humbjen tende te papritur.

Pardje ishe ketu ulur ne karrike. Dje, me 13 prill 2002, te hodhem nje grusht dhe' ne banesen tende te perjeteshme. Sot eshte fotografia atje ku rrije ti tere fisnikeri, ketu, midis ne fterjoteve, ne "parlamentin" fterjot ne Tirane, te taverna e "Dajtit". Dje, lot mbi varrin tend, sot, ngasherim mbi fotografine tende.

Nuk e prisnim, qe te na ikje kaq pa pritur. Nuk na e thoshte as zemra, te ndaheshim kaq befasisht, me ty, gjaku e fisi yne, fterjoti yne. Nuk mund ta donim kete pozicion te pikelluar per nje nga bijte e shquar te Fterres sone. Por, ja qe vjen nje moment i rende dhe rrallohet shoqeria jone.

Une prisja qe nje dite te ulesha e te beja nje interviste me ty per gazeten "Fterra jone", qe ti e çmoje aq shume, por ja qe, si "bij te vdekjes" qe jemi, te mori Perendia per ne Parajse dhe mua ma la penen thate. Kush te njohu e nuk te çmoi, kush te njohu e nuk te respektoi, kush u miqesua me ty e nuk te nderoi.

Ti ike nga bota mysafyre, per ne boten e perjeteshme, duke lene dhimbje, jo vetem per bezhanajt e tu e bezhanajt tane, por te gjithe ne fterjote. Ti le pikellim per Dijenine tende, per tre djemte e tu te shtrenjte, Artanin, qe i qan shpirti per Baba-xhanin ne Angli, Senin dhe Sokolin, qe dhe mbreme ne darke, ne shtepine tende, rrinin koke-varur, vellezerit qe qajne vellaxhanin, motrat qe ngasherejne per vellain Vehap, Nafizin-xhaxha- me sy te perlotur eme tension në "mal" , tere bezhanajt e tu, qe nuk te heqin dot nga shpirti, fterjotet dhe shoqerine e miqesine tende te respektuar, sepse ke lene emer dhe veper, ke lene gjurme ne kujtesen e te gjitha atyre qe te kane njohur sadopak.

Ti, shkele me kembe gati tere Shqiperine, si gjeolog i pasionuar, duke e futur mendjen tende shkencore ne thellesi te nentokes per te zbuluar pasuri te çmuara per Shqiperine tone, qe te ka nderuar me çmimin e Republikes dhe me titullin Profesor.

Na ike, ti qe tere jeten nuk dite te shqetesoje njeri dhe kur te shqetesonin, ashtu siç nuk bezdise askend dhe ne çastin e fundit te jetes tende, qe mendja e popullit e quan "vdekje te embel", pavaresisht se eshte e hidhur sa vete hidherimi. I dashur ne jete, i respektuar pas vdekjes, do te ngelesh per te gjithe sa te njohen.

Do te presin, te hyshe tek dera, njerezit e shtepise tende, do te presin bezhanajt, njerezit e miqte e tu per vizite, edhe ne fterjote tek kafja ne tavernen e "Dajtit", por banesa e perjeteshme dhe e rende nuk do te te lere te ngrihesh më.

Fterra, ku ti linde me 4 prill 1934 dhe ku more mesimet e para, perhere do te nderoje. I respektuar do te mbetesh per te gjithe ne fterjotet dhe per koleget e tu inxhiniere gjeologe. Dhembja per ty, eshte plage per ne.

Te nderojme per emrin e mire qe na le ne fterjoteve, por dhe per vepren qe u le brezave te gjeologjise shqiptare.

Guro ZENELI.

Nr. 27 - prill, 2002