Gazeta "Fterra jone" ka hyre ne vitin e peste te saj. Ne si fterjote dhe si lexues jemi mirenjohes dhe duam te falenderojme botuesit e saj qe, me nje sponsorizim simbolik ( 7.000 leke nje numur gazete) dhe më shume me punen vullnetare që bejne, na kane dhene nje pjese te mire te jetes se Fterres sone, duke pasqyruar ne faqet e saj traditat tona me te mira, pjese nga historia dhe kultura jone, si dhe jeten e punen e jo pak fterjoteve te brezave te kaluar e te sotem, qe nga figura te shquara, jo vetem ne Fterre, por dhe ne krahine e ne shkalle vendi, dhe deri tek njerezit me te thjeshte te Fterres sone.

Nisur nga ideja se kjo gazete eshte nje histori e shkruar per Fterren dhe fterjotet kudo qe jane, se, edhe na njeh me mire me njeri-tjetrin, edhe na afron e na bashkon me shumë me njeri -tjetrin, edhe na nxit te gjitheve te shkruajne e te shprehin gjerat e mira me shpirtin dhe mendjen tone, edhe ka nxitur nje numur jo te vogel fterjotesh te shkruajne e te botojne krijimtari te tyre te kendeshme qe ne Fterre e ne Tirane, madje duke na njohur dhe me fterjote ne Shkoder apo ne Pogradec a gjetke.

Pra, botimi i saj ka vetem te mira, pavaresisht dhe nga ndonje deshire e paplotesuar e disave qe duan te shkruhet me shume dhe per ta, qe mundesisht te dalin qe te gjithe ne faqet e kesaj gazete, apo dhe nga ata qe kane dale e duan te dalin dhe me gjere. Edhe kjo mund te realizohet me mire kur dhe secili nga ne te shkruaj vete, por edhe botuesit mund te na nxitin me shume me mendimin e kualifikuar te tyre.

Duke e vleresuar dhe gjykuar me deshiren e mire tere punen e gazetes, pasi diskutuam me njeri - tjetrin, ngritem nje komision ketu ne Sarande dhe vendosem qe numurin e ardhshem ta sponsorizojme ne menyre kolektive ne nje grup fterjotesh, qe jemi ose pensioniste ose buxhetore. Sigurisht kete e bejme ne menyre simbolike, edhe per te bere apel gjithe fterjoteve tane kudo qe jane, edhe per te shprehur dashurine dhe respektin ke kemi per gazeten "Fterra Jone" me botuesit e saj, edhe per t'u lidhur me shume me kete gazete.

Duke shprehur shqetesimin tone, qe kjo gazete te dale rregullisht nje here ne dy muaj, propozojme që te organizohet abonimi vjetor me koston me te mundeshme, ose edhe çmimi i shitjes mund të rritet se një herë në dy muaj, nuk është ndonjë madé e madhe për çdo fteriot, madje as për ne pensionistët

Sugjerojme gjithashtu dhe alternativen tjeter qe 7.000 leke sponsorizim per nje numur, perveç atyre qe jane afariste te vegjel, te tjeret, qe nuk jane afariste, edhe mund te sponsorizojne duke u bashkuar 2-3 vete. Keshtu mund te perballohen normalisht te gjashte numurat e gazetes te çdo viti.

Keshtu gjykojme ne, se mund te zgjidhet pa problem botimi periodik i gazetes "Fterra jone".

Ja, këto na shkruajnë fteriotët e poshtë shënuar:Gëzimi, Sirani, Merqezi, Myrtja, Hakiu, Dullua, Diviti, Mushiri,Bakiu, Haruni, Arseni, Çaushi, Gjyshua, Verdiu, Plotimi, Shuaipi, Xhuveli, Neimi, Lulëzimi, Eduardi, Kujtimi, Nesimi, Mërtiri, Fredi, Flamuri, Gjika, Qebiri, Fatmiri, Asafi, Fisua, Hasani, Profiti, Gjykimi, Dëfrimi dhe Arjani

Ne listen me 35 vete, na beri shume pershtypje emri i Harun Maçit, i cili megjithese i semure dhe i sapodalur nga spitali, ka dhene kontributin e tij shume kuptimplote per te gjithe lexuesit tane.

Gazeta "Fterra jone" i uron sherim te shpejte e te plote nga semundja e veshtire qe kaloi duke besuar ne punen me cilesi te larte qe ka bere Profesori i ditur i mjekesise shqiptare, biri i shquar i Fterres sone, Besim Elezi, mjeku qe gjithmone eshte treguar i gatshem per te kuruar dhe operuar çdo fterjot me mendjen e tij elektronike, si Yll i kirurgjise shqiptare.

Duam te falenderojme dhe mikun tone, Bakiun e mire e mesusin e pasionuar e me nivel te larte profesional, tashme ne pensionin e profesionit te nderuar, i cili ka gati 5 vjet, qe ben nje pune te çmuar me korrektese shembullore ne dobi te gazetes "Fterra jone".

Botuesi

Nr. 26 - mars, 2002

- Mendime rreth librit të Nafiz Bezhanit, me titullin :"Mëkatarë"-

Qe kur lexon titullin ne kopertine dhe deri sa mbyll faqen e fundit, te 234-ten e ketij libri, veren se autori i ka dhene ne trajte te pashquar mekataret, duke mos i futur te gjithe ne nje thes, siç shkruan vete ai, dhe as me emrat qe u ka vene Nena e Babai, por me "pseudonimet" qe u ka ngjitur shteti.Njeherazi veren se autori, me formimin e tij juridik e qytetar, nuk don te vrase e te shqetesoje njeriun si individ te veçante, por te godit nje fenomen negativ e te teperuar te shoqerise moniste.

Duke lexuar librin: "Mekatare", te del perpara nje autor vullnet-fort dhe mendje-kthjellet. Dhe jo vetem i tille, por dhe me kurajo civile e qytetare. Kjo, per vete faktin, se Nafizi ka kapur dhe trajtuar nje problem te mprehte,te nderlikuar e kompleks, nje stil qe e ka shpikur shteti, qe kur ka lindur dhe qe do ta kete shteti deri sa te jete, por qe shteti monist ne Shqiperi e shperdoroi me teperice, duke zbatuar ligjin brutal te luftes se klasave ne parti e ne popull, duke e shtrire ate po me teperice, ne funksion te interesave klasore.

Gjithashtu, kur lexon kete liber njihesh me nje pjese te stilit agjenturor e policesk te qeverisjes te asaj kohe, por dhe me disa detaje antiligjore te disa qeveritareve te veçante te viteve te ketij tranzicioni te gjate e te veshtire. Problemi me te cilin merret Nafizi yne, ka brenda dhe drame njerezore, dhe intriga tragjike te permasave shekspiriane, per jo pak njerez qe u bene viktime te nje sistemi dhe nje shteti te ashper, ne rrethana te ndryshme qe autori na i jep me kthjellesi per çdo personazh te tij, duke arritur kulmin ne kapitullin e peste dhe te gjashte me dosjen "T.S 412".

Ketu, deshiroj te theksoj dhe qendrimin e guximshem dhe real te Nafizit, ndjenjen e forte te atdhetarise, i cili e jetoi kete ndjenje te çmuar, ne tri kohe. Se pari, ne kohen e Luftes Antifashiste, ku ka qene partizan trim ne Brigaden e Pare Sulmuese. Se dyti, ne kohen e shtetit monist, ku per kritiken me kurajo qytetare te bere ne konferencen e Tiranes me 1956, u ndeshkua. Dhe se treti, ne kohen e demokracise, ne kete periudhe tranzicioni, perseri me kete liber, dhe ne moshen e trete, shfaq kurajon e tij qytetare e patriotike. Kjo ndjenje e ben Nafizin, qe pavaresisht se e godet me te drejte sigurimin e atij shteti, perseri nxjerr me vertetesi dhe realizem ne faqet e ketij libri inteligjencen dhe zgjuarsine fitimtare te shqiptareve ne ballafaqim dhe me organizma agjenturore nderkombetare te specializuara per mbare boten.

Kur lexon kete liber, autori, "te pandehurit" e tij, i gjykon dhe si jursit, dhe si njeri. Nafizi, si jurist i zoti, dhe Nafizi si njeri i mire, duke ditur te harmonizoje ligjin shteteror me arsyen njerezore, di dhe te çmoje, di dhe te fale. Prandaj, si jurist- te ndeshkon konforme ligjit; si njeri- te gjykon si qytetar. Si jurist qendron i drejte,si njeri ndjen dhimbje per personazhet e tij. Njeherazi, si jurist shpreh idene se megjithese drejtesia u pelqen te gjitheve, por, fatkeqesisht, jo te gjithe jane te drejte. Dhe kjo sepse nuk eshte e lehte te besh drejtesi.

Autori ngrihet mbi konceptin sektar shqiptar, dhe mbi emocione e ndjenja, dhe gjykon me durim e gjkaftohtesi duke u futur ne rrethanat e kohes dhe te çdo personazhi, duke pasqyruar nje realitet te caktuar ne nje veper dokumentare, por dhe letrare. Autori me penen e tij futet ne thellesi duke ditur te diferencoje te keqen nga e mira dhe te miren nga e keqja, pa perbuzur njeriun viktime apo fatkeq, madje as ate tip personazhi, qe ka ligesi ne shpirtin e vet, duke dhene qarte rrethanat ne te cilat jane vene ne sherbim mekatar te atij shteti, duke u perpjekur te mbroje pastertine e figurave te shtetit te sotem demokratik.

Megjithese e thote te verteten, e cila ne permbajtjen e saj eshte me peshe te rende, nuk i rendon personazhet ne emrin e vene nga Nena dhe Babai, por i godit ata me "nofken" qe u ka vene ai lloj shteti. Njeherazi nuk i godit as me dashakeqesi, po perkundrazi i jep me dhimbje njerezore, sepse autori e di mire qe, ne ate lloj shoqerie, ne nje forme, a ne nje tjeter, njerezit, edhe me vullnet, por edhe te detyruar nga rrethana te caktuara, siç e trajton autori, behen viktime e vete sistemit. Keshtu, nepermjet nje veprimtarie antinjerezore, percjell mesazhe qytetare, duke dhene mesimin njerezor: o ti njeriu me mend, provoje ne trupin tend, si te dhemb ashtu me dhemb, sepse njeriu qe do njeriun mundohet te beje diçka te mire ne dobi te njeriut e te shoqerise qe jeton.

Nafizi ne librin e tij kembengul duke arsyetuar se shoqeria demokratike jo vetem kerkon ligje te drejta e te arsyeshme, por dhe zbatim korrekt e te ndershem te tyre. Autori ne tere veprimtarine e detyres se tij, por dhe si krijues, ben ate qe duhet, kur jo pak kryepushtetare bejne ate qe duan.

Ne kete liber gjen ide kuptimplote, te dhena me origjinalitetin e autorit, siç eshte shpjegimi i bukur dhe bindes, se ligji i shtetit dhe ndergjegja e njeriut konvergojne tek njeri-tjetri, duke perfaqesuar logjiken njerezore dhe vullnetin e shoqerise, se ne jete njeriu mbi gjithcka duhet te vere ligjin dhe arsyen. Gjithashtu meson se duhet respektuar dhe ligji dhe arsyeja, se po i shkele ato, atehere dhe ai qe te do - nuk te mbron dot, ashtu si po nuk i shkele ato, dhe ai qe nuk te do - nuk ka se c'te ben.

Nafizi eshte nje njeri me ideal dhe, si i tille, perballon çdo veprim me forcen e se vertetes e te idealistit, me forcen e te se drejtes dhe te ndergjegjes vetjake, ne dobi te vendit dhe te dinjitetit te tij, si njeri fisnik dhe idealist, kur sot idealistet dhe fisniket jane rralluar shume. Prandaj, Nafizi, di dhe te ndeshkoje, por dhe te fale, sepse autori e ka te qarte, se, ashtu siç nuk ka drejtesi pa ndeshkim, ashtu nuk ka dhe drejtesi pa falje.

Kur e mbyll se lexuari librin:"Mekatare", arrin ne perfundimin se kjo veper eshte vlere per pastertine morale te njeriut.

Guro ZENELI

Nr. 26 - mars, 2002

Kur shkoja ne zyre ne mengjez, rreth ores 8.00, ndodhte shpesh qe perpara Hotel "Rognerit", ne anen tjeter te trotuarit, perballesha me nje vajze te re, te qeshur e simpatike, qe, here me dukej si nxenese ne shkollen e mesme e here si studente. Me shikonte me nje fytyre engjellore e me sy te shndritshem. Une e veshtroja me miresi. Ajo behej gati te fliste, por siç dukej i ngecte fjala ne gryke nga nje perskuqje trendafili qe i binte ne fytyre.

Ne mendje bluaja se kush ishte kjo vajze kaq njerezore, qe buzeqeshte aqe embel. Mua me gezonte ne shpirt. Dhe me vete thoja: ka goxha vajza Tirana, te veshura thjeshte e me shije. Jo pak here matesha t'i flisja e ta pyesja se nga ishte dhe e kujt ishte, por ajo ecte ne rrugen e saj.

Kur beme takimin tek Liqeni me fterjote ne muajin maj 2001, perpara me del Elham Gjoni, ne krah te te cilit ishte "vajza e mire nga Tirana" me fytyre te embel e me sy te ndritshem.

- Qenke vajza e Elhamit ?, e pyeta tere gezim.

- Po, mu pergjigj, duke qeshur e tera.

E perqafova si te ishte Valdi, bija e Kanos time. Edhe ajo me perqafoi si Elhamin e saj. Tani e zbulova "enigmen", qe me sjelljen e saj qytetare, sa here, fare rastesisht me dilte perpara me gezonte.

- Jam dhe bija e Meshtanes, - shtoi duke i qeshur dhe dhembet e bardhe te saj.

Ate dite i mesova dhe emrin: Enalda. Ate dite mesova se ishte studente ne Akademine e Arteve, se studjonte per instrumentin e flautes. Me gezoi dhe me shume se flauta per mua ka nje melodi qe kam vite qe e shijoj nen interpretimin e te talentuarit Xhovalin Shestani. Por u ngazelleva me shume, kur me tha se ishte me te gjitha notat dhjeta. Sa kenaqesi eshte kur degjon e takon bija te fterjoteve qe studjojne, per me teper kur perpara kisha bijen e Meshtanes, mbesen e Xha Ganiut, qe mua me kujton burrin e zgjuar e te qeshur, dyqanxhiun e shkathet e korrekt me vite te tera ne Fterren tone. Njekohesisht perpara syve te mendjes me doli gjyshi tjeter i kesaj vajze, valltari i shquar i Fterres, xha Tarua, qe hidhte valle te rende, vallen qe mori emrin: "vallja e Taros", e atij burri te beshem qe ne kujtese me ka ngele si nje burre homerik i valles laberishte.

Enalda eshte bije nga Baliajt. Baliaj, siç me thoshte Nene Ilja, ishin Zenelajt e Maçajt, Haxhiajt dhe Çallajt e ca fise te tjere. Dhe Baliajt i vinin qe t'u dilnin perpara per mbaresi, kur fterjote niseshin per ne kurbet.

I thashe nje dite : po te kesh ndonje shqetesim ne Akademine e Arteve, me thuaj pa ndroje, se ndofta mund te ndihmoj.

-Faleminderit, ma ktheu, por une po e mbyll dhe vitin e katert me te gjitha notat dhjeta dhe nuk kam asnje shqetesim.

- Je shume e mire,- i thashe, se je bije nga Fterra jone me dituri, qe e fiton çdo gje me djersen tende.

Tashti, Enalda deshiron te beje ndonje specializim diku jashte, ne ndonje vend ku mund te perfitoje dhe me shume, sepse flauten e ka pasjon. Te 16 vjetet ne shkolle Enalda ka perqafuar dhjetat me djersen e saj. Edhe Meshtania,edhe Elhami kane qene njerez te thjeshte dhe kane punuar me ndershmeri e drejtesi ne Kombinatin e tekstileve.

Kur e pyeta se si e shpjegonte suksesin e saj, me tha se falenderonte genin fterjot, vullnetin e saj dhe profesor Elvis Rudin.

Ne mendje me vijne dhe Xha Ganiu, dhe Xha Tarua. Por shpirtin ma gezon mbesa e tyre, Enalda artiste, Enalda flautiste, bija e prinderve te mire, Meshtane e Elham, prinderve qe e jetuan jeten me ndershmeri, por qe bija e tyre sot gezon jo vetem ata, por dhe ne fterjote, sepse te tille bij e bija vazhdojne traditen studjuese te fterjoteve, duke dhene dhe nje kontribut modest per zhvillimin e kultures dhe qyteterimit ne kete vend.

Guro ZENELI.

Nr. 26 - mars, 2002

HISTORIKU I BRIGADES SE 8-TE SULMUESE

Keto dite te shkurtit,Naxhi Zhupa, botoi librin "Historiku i Brigada e 8-te Sulmuese".

Ne kete liber autori pershkruan marshimin e luftes per 381 dite kalendarike duke pershkuar 3700 kilometra rruge luftarake te Brigades se 8-te Sulmuese, qe nga dita e formimit te saj e gjer me 30 janar 1945, duke luftuar dhe per Çlirimin e Malit te Zi, e me vone ne Bosnjen Jugore, ne çlirimin e Vishegradit me 14 shkurt 1945, ne Kosove me 9 maj 1945, dhe duke vazhduar udhetimin per ne Prishtine-Shkup-Manastir per te perfunduar ne Struge e Oher me 17 qershor dhe ne Pogradec me 5 dhjetor po te vitit 1945. Kjo rruge eshte aqe e gjate, shkruan autori, sa dhe duke e ndjekur ate edhe me mend, njeriu mund te lodhet.

Per pergatitjen e ketij libri Naxhiu ka punuar per vite te tera duke qemtuar ne dokumentat zyrtare, si dhe duke u bazuar tek shenimet e tij te mbajtura qe ne vitet e Luftes Antifashiste NÇl., kur ishte partizan ne kete Brigade, se bashku dhe me tete fterjote te tjere.( Fuat, Nevzat e Nazmi Brinja, Sefto e Damo Gjoni, Mezan Shkurti, Lavdosh Zani e Muho Zhupa).

Ne kete liber paraqitet sakte e kthjellet lufta e 915-1600 partizanëve e partizaneve, duke i dhene lirise se Atdheut 148 deshmore, ku u plagosen 176 partizane, 53 prej te cileve mbeten invalide te Luftes, te cilet, siç konkludon autori Naxhi Zhupa ne kete liber te tij me 350 faqe: " Vdekjen ne Lufte e perqeshnin dhe jeten per idealin e Lirise nuk e kursenin".

Nr. 26 - mars, 2002

Pyetje: Eshte e njohur qe shume fterjote kane shkuar me pune a si vizitore ne shume vende te botes. Per ju, mesuam se shkuat ne Kore, Seul. Si u be e mundur nje vizite e tille ?

Pergjigje: U be shkak nje seminar i zhvilluar ne Durres, i organizuar nga Federata Nderkombetare per Paqen boterore.

Pyetje:Ç'eshte kjo federate dhe me se merret ajo?

Pergjigje: Objekti i saj eshte familja. Qendren e ka ne Korene e Jugut. Si premise themelore per vendosjen e paqes merr familjen qe ndertohet mbi bazen e dashurise pa dallim fetar, racor, nacional apo dasira te tjera,qe perben bazen e paqes.Pra, baza e familjes eshte dashuria, qe vlereson aspektin shpirteror,shoqeror e fizik.Keta te tre komponente perbejne bazen e nje shoqerie civile.Dashuria eshte esenca e jetes, baze per karakterin dhe vlerat pozitive,burim i jetes. Kjo shoqate pranon dallimet midis sekseve,moshave,personaliteteve,duke i pare ato si burim vlerash dhe jo si kontraste e kundershti, qe duke biseduar te kuptohesh,por jo te gjykohesh, qe kundershtite te zgjidhen me ndjeshmeri dhe dashuri. Familja eshte shkolle e lirise, ku pergjegjesite per çdo pjesetar te familjes jane baze per liri personale. Familja eshte dhe shkolle e sherbimit, ku anetaret e familjes mesojne nevojen e sherbimit ndaj familjes dhe shoqerise.

Pyetje: Si kaloi udhetimi dhe cilat jane pershtypjet tuaja nga ai vend?

Pergjigje: Udhetimi ishte i gjate dhe disi i lodhshem, por u befasuam dhe nga mikepritja, dhe nga ato qe pame, nga institucionet e qendrat turistike dhe ekonomike te atij vendi. Pershtypje te veçante na bene muzeu kombetar i princerve dhe nje fshat turistik i improvizuar per kushtet e shekullit te 19-te. Interesante ishte qendra e prodhimit te televizoreve Samsung ne qytetin e Seulit, ku punonin 11 mije vete dhe uzina e prodhimit te autoveturave,ku ne gjysme minuti prodhohej nje veture. Pershtypje te veçante me beri dhe Universiteti i themeluar dhe ndertuar nga kjo Federate., si dhe gazeta qe perhapte idete e kasaj federate.

Kjo vizite ishte nje rast i bukur per te pare nje vend te larget, por ne radhe te pare per te njohur dhe nje pervoje njerezore qe mbart vlera veçanerisht per familjen.

Intervistoi G.Z

Nr. 26 - mars, 2002